تحلیل مبانی تصمیم‌گیری عقلایی از منظر قرآن کریم با تأکید بر آرای تفسیری علامه جوادی آملی

نوع مقاله : علمی-تخصصی

10.22034/sm5.2025.100633

چکیده

تصمیم‌گیری، به‌عنوان ستون فقرات دانش سازمان و مدیریت، همواره موضوعی محوری بوده است. با توجه به تأثیر تصمیم‌گیری بر عملکرد فردی، سازمانی و سرنوشت جوامع، نیاز به رویکردهای جامع‌تر برای فهم مبانی آن احساس می‌شود. این پژوهش، با هدف توسعه فهم تصمیم‌گیری، به منابع اصیل اسلامی، به‌ویژه قرآن کریم، رجوع کرده و با اتکا به آرای تفسیری علامه عبدالله جوادی آملی، ابعاد نوین تصمیم‌گیری عقلایی را تبیین می‌کند. پژوهش حاضر با به‌کارگیری «روش استنطاقی» در مطالعات قرآنی، مفهوم تصمیم‌گیری عقلایی را از دیدگاه قرآن کریم و تفاسیر علامه جوادی آملی بررسی می‌کند. یافته‌ها نشان می‌دهد که مبانی تصمیم‌گیری عقلایی از منظر ایشان، دارای ابعاد عمیق و چندگانه است که فراتر از چارچوب‌های صرفاً ابزاری یا مادی قرار می‌گیرد. این مبانی شامل معرفت‌شناسی عقلانیت و انسان‌شناسی است. تحلیل دقیق آرای تفسیری ایشان آشکار می‌سازد که در نظام اندیشه علامه، یک چارچوب منسجم و الهی برای تصمیم‌گیری عقلایی وجود دارد که در آن، هر تصمیم فراتر از یک انتخاب فردی، گامی در مسیر کمال و تقرب الهی تلقی می‌شود. نتایج این پژوهش نشان‌دهد که قرآن کریم و تفاسیر غنی آن، به‌ویژه آثار علامه جوادی آملی، منبعی سرشار و بی‌بدیل برای شناخت عمیق و تبیین جامع مفهوم و مبانی تصمیم‌گیری خردمندانه محسوب می‌شود که می‌تواند به غنای مباحث نظری و عملی در حوزه مدیریت و فراتر از آن، کمک نماید.

کلیدواژه‌ها