تحلیل مقایسهای نظریه اقتضایی و رهبری تحول‌آفرین

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسنده

رییس دانشکده علوم انسانی دانشگاه المصطفی - کابل

10.22034/sm5.2025.100631

چکیده

در دنیای پیچیده و پویا‌ی معاصر، سازمان‌ها نقش بنیادینی در سامان‌دهی زندگی اجتماعی دارند و موفقیت یا ناکامی آن‌ها تا حد زیادی به شیوه رهبری درون‌سازمانی وابسته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسه دو رویکرد برجسته در نظریه‌های رهبری، یعنی نظریه اقتضایی و رهبری تحول‌آفرین، به دنبال پاسخ به این سؤال است که تفاوت‌های محوری این دو نظریه در تبیین سبک رهبری اثربخش چیست. نظریه اقتضایی بر این باور است که سبک واحدی از رهبری برای همه شرایط وجود ندارد و کارایی رهبری، به متغیرهایی مانند ساختار وظایف، میزان قدرت رهبر در سازمان و نوع رابطه بین رهبر و پیروان وابسته است. نظریه رهبری تحول‌آفرین بر ویژگی‌های کاریزماتیک رهبر، توان ایجاد انگیزش درونی و تأثیرگذاری عاطفی او بر پیروان تأکید دارد. در این پژوهش با استفاده از روش تحقیق تحلیل تطبیقی و منابع نظری و مدل‌های مدیریتی معاصر، در دو رویکرد بررسی شده. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که رهبری تحول‌آفرین، با تمرکز بر ارزش‌های انسانی، خلاقیت و انگیزش درون‌سازمانی، انسان را به عنوان سرمایه اصلی سازمان تلقی می‌کند. این نگرش، وجه تمایز اساسی این دیدگاه با نظریه اقتضایی است که بیشتر بر شرایط و ساختارها تأکید دارد.

کلیدواژه‌ها